Bu yazımızda işçiler tarafından en çok sorulan sorular cevaplandırılmıştır. Yine de somut olayınıza göre en doğru bilgi için lütfen bir avukata danışınız.
1. Çalıştığım işyeri 1 yıl önce devredildi. Yeni işveren maaşları 1 ay geç ödüyor. İşi bıraktığımda işçilik alacaklarımı alabilir miyim ve kim öder?
İş Kanunu’na göre işyerinin sadece devredilmiş olması fesih nedeni kabul edilmemektedir. Ancak maaşların ödeme gününden itibaren 20 gün içerisinde mücbir bir sebep olmaksızın ödenmemesi, maaş ödemelerinin sürekli gecikmeli ödenmesi, hiç ya da eksik ödenmesi halinde işçi İş Kanunu 34. Maddesine göre işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Ya da geç maaş ödemesi, hiç ya da eksik ödenmesi sebepleriyle iş akdini haklı olarak feshedebilir.
İşyerinin devri halinde kıdem tazminatından kendi çalışma dönemine denk gelen süre için o dönemki ücret üzerinden hesaplanacak tutarda devreden işveren sorumlu olup, devirden sonraki süre için son ücret üzerinden hesaplanacak kıdem tazminatından devralan işveren sorumludur. Feshe bağlı diğer fazla mesai, ulusal bayram genel tatil alacaklarından ise devralan işveren sorumludur.
***İşçilik alacakları davası açılmadan önce arabulucuya başvuru zorunluluğu olduğu unutulmamalıdır.
2. İşyeri beni işten çıkaracağını, istifa dilekçesi yazdığım takdirde kıdem tazminatımı ödeyeceğini söylüyor. İstifa dilekçesi yazmak zorunda mıyım?
İstifa dilekçesi ile fesihlerde kanunen kıdem tazminatı hakkedilmiyor. İşverenler işçilere tazminat ödemesi yapmamak adına işçileri istifaya zorlama ya da tazminat ödeyeceğiz şeklinde beyanlarla istifa dilekçesi aldıktan sonra ödeme yapmama hakları var. Eğer sizden de zorla ya da farklı beyanlarla iradeniz dışında istifa dilekçesi alındıysa hiç vakit kaybetmeden bir avukata danışmanızı tavsiye ederiz. Avukat danışmanlığında istifa dilekçesinin geçersiz olduğu ve kanuni haklarınız vakit kaybetmeden ihtarname çekilmesi ve akabindeki sürecin yönetilmesiyle hak kaybınız engellenmiş olacaktır.
3. Bedelli askerlik yapacağım. Bu nedenle kıdem tazminatı ve işsizlik maaşı alabilir miyim? Ya da asker dönüşü işveren beni geri almak zorunda mı?
Bedelli askerlik nedeniyle iş sözleşmesi feshedildiği takdirde kıdem tazminatına hak kazanılır. Askerlik nedeniyle fesih halinde fesih nedeninize uygun yani SGK işten çıkış kodu 12 olacak şekilde çıkış yapılması ve askerlik tarihinden önceki son 120 gün içinde kesintisiz çalışmış olmak ve son 3 yıl içerisinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak koşulu ile işsizlik ödeneği alınabilir. Ancak belirtmeliyiz ki, işsizlik ödeneği başvurusunun askerlik dönüşü yapılması gerekmektedir.
İş sözleşmesini feshetmeden askere gitmeniz halinde iş sözleşmeniz askıda kalacaktır. Dolayısıyla askerlik dönüşünden itibaren iki ay içerisinde işyerinize işe dönmek istediğinizi bildirmeniz halinde işveren eski işinize ya da benzer pozisyondaki işinize sizi geri almak zorundadır. Eğer sizi işe almıyorsa üç aylık maaş tutarında tazminat ödemesi yapmalıdır.
4. Doğum nedeniyle işten ayrılırsam kıdem tazminatı alabilir miyim?
Doğum nedeniyle haklı fesih İş Kanunu’nun da düzenlenmemiştir. Bu nedenle sadece doğum nedeniyle işten ayrılma halinde kıdem tazminatına hak kazanılamaz. Ancak doğum nedeniyle kazandığınız ek haklarınız bulunmaktadır. Hamilelik nedeniyle 16 hafta, çoğul gebelik halinde ise 18 haftalık izin hakkı ile izin sonrası talep halinde 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabilir. Çocuk 1 yaşına gelene kadar günde toplam bir buçuk saat süt izni kullanılabilir. Bu izinler işveren rızasına bağlı değildir. Bu izinlerin kullandırılmaması halinde işverene idari para cezası uygulanır. Her ne kadar kanun da açıkça düzenlenmemişse de bu izinlerin kadın işçiye kullandırılmaması çalışma şartlarının uygulanmaması/aykırılık kabul edileceğinden kadın işçinin haklı fesih ile kıdem tazminatına hak kazanacağı görüşü Yargıtay içtihatları ile yerleşmiştir.
5. İşveren bordroları imzalatmak yerine KEP adresimize gönderiyor. İmzalı bordro yerine geçer mi?
Bu konuda güncel yasal düzenleme gereği KEP adresine gönderilen bordrolar imzalı kabul edilmiyor. Bu nedenle bordro dönemleri dışlanma yerine mahsup (banka ile ödemelerin uyuşması halinde) edilmektedir.
6. İşyerimizde sendikalaşma faaliyetleri oluyor. İşveren sendikayı istemediği için beni ve sendikalaşma isteyen diğer arkadaşlarımı ücretsiz izne çıkardı. Ne yapabiliriz?
İşverenin işçiyi tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarma hakkı bulunmamaktadır. İşçilerin rızası alınmaksızın tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarılmaları halinde ise işçilerin iş güvencesi hükümlerine(işe iade) tabi olup olmamasına göre kötü niyetli, geçersiz veya haksız fesih sayılacaktır. Ayrıca sendikal konular nedeniyle sendikal ayrımcılıktan kaynaklanan sendikal tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır.
7. İşyeri servis güzergahı değiştirildi. Önceden eve yakın bir konumdan servise binebiliyordum. Ancak şimdi 1,5 km uzaktan binmem gerekiyor. Bu değişikliği kabul etmek zorunda mıyım? İşten ayrılırsam kıdem tazminatımı alabilir miyim?
İşveren tarafından servis güzergahının değiştirilmesi işçi aleyhine çalışma koşullarında esaslı değişiklik niteliğinde olduğundan işçilerin yazılı onayının alınması gerekmektedir. İşçinin yazılı onay vermemesi haline değişiklikler işçiyi bağlamamalıdır. İş Kanunu’nun 22. maddesinde işçiye çalışma koşullarından esaslı değişiklik nedeniyle haklı fesih hakkı düzenlenmemiştir. Ancak çalışma koşullarının değiştirilmesi çalışma koşullarının uygulanmaması anlamına geldiği kabul edilmektedir. Dolayısıyla işçi değişikliği kabul etmediği halde eski çalışma koşullarının uygulanmaması nedeniyle haklı fesih ile kıdem tazminatı alma hakkı bulunmaktadır.
8. İş kazası geçirdim. Ancak maluliyet oranım %0 sıfır çıktı. Tazminat alabilir miyim?
İş kazası nedeniyle maluliyet oranı %0 çıksa bile, işbu kaza nedeniyle bir süre raporlu olarak istirahat etmeniz gerektiyse, sonunda tamamen iyileşmiş olsanız dahi vücut bütünlüğünüz zarar görmüş olduğundan yaşadığınız üzüntü ve süreç nedeniyle manevi tazminat alabilirsiniz. Ayrıca kaza nedeniyle ödemiş olduğunuz masraflar işveren tarafından karşılanmamış ise, ayrıca hastane masraflarınızı da işverenden talep edebilirsiniz.
9. 4 yıldır sadece 14 gün yıllık izin kullandım. Kalan yıllık izinlerimi işveren nedeniyle kullanamıyorum. İşten ayrılırsam kıdem tazminatımı alabilir miyim?
Yıllık izinlerin ne zaman kullandırılacağı işveren inisiyatifindedir. Ancak işçinin dinlenme hakkı anayasal bir hak olduğundan uzun süre yıllık izin kullandırılmaması işçinin yıllık olarak dinlenme hakkının sağlanmaması nedeniyle işyeri çalışma koşullarının uygulanmaması olarak değerlendirilir. Dolayısıyla bu nedenle haklı fesih yapılarak kıdem tazminatı alınabilir. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta işverenden yıllık izin kullanma talebinizi birden fazla kez yapmanız ve bunu yazılı olarak ispat edebilmeniz gerekir.
Bu web sitesi ve içindeki bilgiler, Türkiye Barolar Birliği’nin Meslek Kurallarına ve reklam yasağına uygun şekilde hazırlanmıştır. Varol Şaşmaz Hukuk Bürosu web sitesinin içinde yer alan tüm bilgi ve materyaller sadece bilgilendirme amaçlıdır. Bunların tamamına veya bir kısmına dayanılarak yapılan işlemlere, eylemlere ve bunların sonuçlarına ilişkin hiçbir sorumluluk kabul edilmez. Söz konusu bilgilerin aktarılması ile hiçbir şekilde kullanıcılar ve web tarayıcıları ile Varol Şaşmaz Hukuk Bürosu arasında bir avukat-müvekkil ilişkisi yaratılması amaçlanmamıştır ve bilgilerin bu kişilerce alınması hiçbir şekilde bu yönde bir ilişki oluşturmayacaktır. Müvekkiller veya okuyucular hiçbir şekilde, mevcut duruma ve özelliklerine ilişkin olarak uygun hukuki veya başka herhangi bir profesyonel görüş almadan, Varol Şaşmaz Hukuk Bürosu web sitesinde yer alan herhangi bir hususa dayanarak bir eylemde bulunmamalıdır. Varol Şaşmaz Hukuk Bürosu, bu web sitesi aracılığıyla ulaşılan üçüncü kişilere ait içeriklerden hiçbir şekilde sorumlu değildir.